ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΥ

ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ... «ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ» (16 01 2009)

Αλλεπάλληλες φορές την τελευταία εικοσαετία και μέσα στα πλαίσια της απαλής πολιτικής προπαγάνδας έχουμε ακούσει για την Παιδεία θαρραλέες δηλώσεις προεκλογικής υφής, με ιδιαίτερη έμφαση σε έννοιες όπως «μεταρρύθμιση», «εθνικός διάλογος» και άλλα ηχηρά παρόμοια. Σχεδόν πάντα οι «καλές» προθέσεις έμεναν στα λόγια, οι αλλαγές ήταν παιδαριώδεις, οδηγώντας έτσι στην αποτελμάτωση του συστήματος και στην πλήθυνση των αγανακτισμένων φωνών όλων των εμπλεκομένων: μαθητών, γονιών, καθηγητών.
Οι μαθητές ασφυκτιούν μέσα σε εξοντωτικούς ρυθμούς και εξωφρενικά ωράρια για να εμπεδώσουν παπαγαλίζοντας την ύλη-κλειδί για την τριτοβάθμια εκπαίδευση και το ψυχολογικό τους ξαλάφρωμα εκεί στα μέσα Ιουνίου. Για παιδικά, ανέμελα χρόνια, ούτε λόγος. Οι γονείς μαρτυρούν μαζί με τα παιδιά τους, καθώς συμμερίζονται την αγωνία (και τον αγώνα) τους, φορτωμένοι με το επιπλέον άγχος να εξοικονομήσουν χρήματα – όσοι μπορούν – για τα φροντιστήρια. Και οι καθηγητές αναγκάζονται – ή αφήνονται – να λειτουργήσουν μέσα σε ένα σύστημα που οργανικά απορρίπτει την δημιουργικότητα και την ευελιξία.
Σαν μάννα εξ ουρανού φαίνεται λοιπόν η νέα πρόταση που έπεσε στο τραπέζι: η αποσύνδεση του Λυκείου από την είσοδο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Αν βέβαια καλόπιστα δεχτούμε την πιθανότητα προώθησης του σχεδίου και δεν μειδιάσουμε με το δίκιο μας, έχοντας στην καμπούρα μας τόσα χρόνια αερολογίας. Μια τέτοια προοπτική – έστω και όνειρο θερινής νυκτός – αυτομάτως αυτονομεί τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Προφανώς, ο βαθμός του απολυτηρίου του Λυκείου θα παίζει σημαντικό ρόλο για την προεπιλογή του μαθητή από το Πανεπιστήμιο. Όμως, οι τρεις τάξεις του Λυκείου θα απαλλαγούν από το ανελέητο κυνήγι της ύλης και την ψυχοφθόρα προετοιμασία για τις Πανελλαδικές. Το Λύκειο θα αφεθεί στον βασικό και απαραίτητο ρόλο του, να προσφέρει δηλαδή γενική, ανθρωπιστική παιδεία, προσπαθώντας να διαμορφώσει έναν όσο γίνεται πιο έτοιμο πολίτη για την κοινωνία.
Με ένα τέτοιο σύστημα ο μαθητής θα έχει τη δυνατότητα να επιλέξει ο ίδιος το Πανεπιστήμιο που θέλει να σπουδάσει και όχι να περιμένει τη ζαριά του σημερινού μηχανογραφικού που κατάντησε τη διαδικασία ρουλέτα: σε όποια Σχολή κάτσει η μπίλια! Θα προετοιμάζεται με βάση τις απαιτήσεις του επιθυμητού Ιδρύματος και θα πηγαίνει εκεί να δώσει τα διαπιστευτήριά του και να διεκδικήσει το μέλλον του. Έτσι θα μπορούμε σε μεγάλο ποσοστό να είμαστε σίγουροι ότι οι αυριανοί επαγγελματίες θα είναι αυτοί που αληθινά αγαπούν αυτό που κάνουν και γι’ αυτό αποδίδουν τα μέγιστα και δεν το βλέπουν σαν μια αγγαρεία που τυχαία τους έλαχε να ασκούν απλά και μόνο βιοποριστικά.
Οι γονείς, από την άλλη, θα ανασάνουν από την μείωση των απαραίτητων φροντιστηρίων. Ας μη γελιόμαστε, τα φροντιστήρια, η κακώς ονομαζόμενη «παραπαιδεία», δεν θα καταργηθούν διότι θα πρέπει να υπάρχει διέξοδος και για τους χιλιάδες αδιόριστους καθηγητές. Απλά θα περιοριστούν χρονικά σε μια περίοδο – πιθανώς καλοκαιρινή – «προγυμνασμάτων», για να θυμηθούμε και την παλαιότερη ορολογία. Ναι, το σύστημα αυτό δεν είναι ολοκαίνουριο, προϋπήρχε στη χώρα μας δεκαετίες πριν.
Δυο πτυχές του θέματος, όμως, είναι ανγκαίο να συμπληρώσουν τον προβληματισμό μας: πρώτον, το αδιάβλητο των Πανελλαδικών. Με όλα του τα στραβά, το σημερινό εξεταστικό σύστημα, όπως και το παλιότερο με τις δέσμες, έχει σφραγιστεί ως αδιάβλητο. Τα ρουσφέτια, τα «μέσα», οι κομπίνες ελάχιστη θέση έχουν σε αυτό. Μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι οι επαγγελλόμενες βελτιώσεις θα εγγυηθούν την διατήρηση αυτού του αισθήματος ή οι πολιτικοί και οι πανεπιστημιακοί θα διευκολυνθούν στα πελατειακά τους νταραβέρια; Δεύτερον και σημαντικότερο, ο τρόπος εισαγωγής στα Πανεπιστήμια είναι ένα μέρος του προβλήματος και ίσως όχι το σημαντικότερο. Το μεγάλο ζητούμενο είναι τι θα βρουν οι φοιτητές μέσα στα απειράριθμα αμφιβόλου ποιότητας ελληνικά Πανεπιστήμια: τι και από ποιους θα διδαχτούν, σε τι συνθήκες, εργαστήρια, βιβλιοθήκες θα υποχρεωθούν να καταρτιστούν, τι εφόδια θα έχουν για την αρένα της αγοράς εργασίας μόλις αποφοιτήσουν. Κι αυτά είναι ερωτήματα που πρέπει να μας απασχολήσουν.
tezjorge@yahoo.gr