ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΥ

ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΑΠΟΧΗΣ (12 06 2009)

Δεδομένη θεωρείται τα τελευταία χρόνια, μέσα στα πλαίσια της διάρρηξης του κοινωνικού ιστού και της ανέλιξης του ατομοκεντρισμού, η α-πολιτικοποίηση του Νεοέλληνα. Αυτή η στάση εκφραζόταν ως σήμερα με δύο μορφές: πρώτα, με την απροθυμία των περισσοτέρων να ασκήσουν το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, δηλαδή να συμμετάσχουν ενεργά στην πολιτική ως υποψήφιοι σε κάποιο ψηφοδέλτιο. Βλέπουμε τι γίνεται και στις Δημοτικές Εκλογές, όπου οι τοπικές παρατάξεις ζητούν από συγγενείς και φίλους να μπουν «τσόντα» για να συμπληρωθεί ο απαιτούμενος αριθμός υποψηφίων (κυρίως γυναικών). Και ύστερα, με τη γενική αδιαφορία για τα τεκταινόμενα στο πολιτικό προσκήνιο (για το παρασκήνιο αλλάζουν τα πράγματα, πάντα διεγείρει).
Από την Κυριακή των Ευρωεκλογών όμως, αποκαλύπτεται και μια άλλη πλευρά, αυτή της αποχής από το δικαίωμα του εκλέγειν. Οι πιο απαισιόδοξοι υπολόγιζαν την αποχή στο 30-35% και εν τέλει οι μισοί Έλληνες αποφάσισαν να μην πλησιάσουν την κάλπη! Νεοπαγές το φαινόμενο, πολλές οι αιτίες και οι ερμηνείες.
Κατ’ αρχάς, οφείλουμε να επισημάνουμε την απόγνωση και την αηδία από τα πολιτικά δρώμενα και την ποιότητα των πολιτικών την τελευταία τριακονταετία. Τα δύο μεγάλα κόμματα, εναλλασσόμενα στην εξουσία, έχουν αφήσει μια στιφή γεύση σκανδάλων, σπιθαμιαίου αναστήματος πολιτικών ανδρών και γυναικών, κακής διαχείρισης των σημαντικών εθνικών θεμάτων, όπως η Παιδεία ή η εξωτερική πολιτική, αλαζονείας και άκρατου κομματισμού. Ακόμα και ψηφοφόροι των δύο αυτών κομμάτων (αγνοί, που δεν περίμεναν ανταλλάγματα) επέλεξαν την αποχή απηυδισμένοι από αυτό το συνονθύλευμα ανικανότητας, ιδιοτέλειας, κουτοπονηριάς και κούφιων λόγων. Έτσι, πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να διατρανώσουν τη θέση τους ότι η αποχή είναι στάση αντίδρασης, ηχηρό σκαμπίλι σε ώτα μη ακουόντων.
Άλλη δικαιολογία είναι η πεποίθηση ότι, ακόμα κι αν αποφασίσουν να μην ψηφίσουν ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, η ψήφος στα μικρότερα (από άποψη ποσοστών) κόμματα θα είναι ατελέσφορη. Μετά από τόσα χρόνια δικομματισμού, έχει αποκρυσταλλωθεί η αντίληψη ότι το κατεστημένο δεν αλλάζει. Υποσυνείδητα, οι περισσότεροι έχουν κατηγοριοποιήσει τα κόμματα ανάλογα με τις δυνάμεις τους και τη δυναμική τους: ξέρουμε τους πρωτοδεύτερους, τους τριτοτέταρτους κλπ. εκ των προτέρων. Συνεπώς, το να πάμε να ψηφίσουμε ένα μικρότερο κόμμα δεν θα κάνει τη διαφορά, γιατί οι άλλοι θα ψηφίσουν κανονικά τα μεγαλύτερα και η σειρά θα παραμείνει η ίδια ή ανεπαίσθητα θα αναδιαρθρωθεί.
Υπάρχουν βέβαια και αυτοί που δεν εμπλέκονται σε τέτοιους συλλογισμούς και έτσι, βοηθούντος και του θέρους, έκαναν ό,τι ήταν καλύτερο, ευκολότερο, προσφορότερο για το τριήμερό τους. Τα καταλύματα στα κοσμικά νησιά χτύπησαν 100% πληρότητα. Αν βέβαια τύχαινε εκεί κοντά να βρισκόταν το δικό τους εκλογικό κέντρο, πολλοί από αυτούς θα ψήφιζαν. Προβλέπεται λοιπόν, με τη συνδρομή των τεχνολογικών μέσων σε λίγα χρόνια και αν τα ποσοστά αποχής παγιωθούν ή αυξηθούν, να μπορεί ο καθένας να ασκεί το εκλογικό του δικαίωμα όπου θέλει. Με αυτόν τον τρόπο και οι πολίτες θα συνδυάζουν τις εκδρομές με το καθήκον και οι πολιτικοί θα είναι ήσυχοι ότι οι πελάτες τους δε θα χαθούν.
Σημαντικό ρόλο όμως, εκτός από την ημερολογιακή συγκυρία του τριημέρου του Αγίου Πνεύματος, έπαιξε και το ότι η εκλογική αναμέτρηση ήταν για το Ευρωκοινοβούλιο. Αν και ο θεσμός αυτός θα έπρεπε να θεωρείται από τους πιο σημαντικούς, καθώς πολλές αποφάσεις για τη χώρα μας ζυμώνονται πλέον σε εκείνα τα έδρανα, στην Ελλάδα είναι υποβαθμισμένος σαν να μην υπάρχει ή σαν να αφορά άλλους, σε άλλο ημισφαίριο ή σε άλλον πλανήτη. Κι αυτή η υποτίμηση εκπορεύεται από τα ίδια τα κόμματα, είτε με την επιλογή δευτεροκλασάτων υποψηφίων για τη στελέχωση του ευρωψηφοδελτίου, είτε με την άθλιου καριερισμού μετέπειτα απόφαση των εκλεγμένων ευρωβουλευτών να παρατήσουν την Ευρωβουλή για να «αξιοποιηθούν» σε κάποια άλλη ενδοχώρια κομματική «έπαλξη». Κι έτσι, αντί να βρίσκεται εκεί το αφαν γκατέ της ελληνικής πολιτικής, στέλνουμε τον «πάγκο». Σε εθνικές εκλογές, νομίζω, δε θα είχαμε τέτοια ποσοστά αποχής.
Στην αρχαιότητα, όπως φαίνεται από τις πηγές (κυρίως από το χιλιοειπωμένο χωρίο του Θουκυδίδη), θεωρούσαν τον αδιάφορο για τα κοινά άχρηστο. Είναι αφελές, όμως να θέτουμε σε ισχύ σήμερα μια τέτοια αξιολόγηση από την Αθήνα του Περικλή. Πρώτον, γιατί τότε λειτουργούσε η άμεση Δημοκρατία με την πανίσχυρη κοινωνία των πολιτών και την αυτοπρόσωπη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων και δεύτερον (ως επακόλουθο της παρακμής του πρώτου), τα κοινά σήμερα έχουν μεταβληθεί σε θέατρο ανταγωνισμού συγκεκριμένων, ολιγαρχικής κοπής, οικογενειών και λυμεώνων της πολιτικής που δεν αξίζουν έναν τέτοιο –ιδανικό- πολίτη.
Από την άλλη, όμως, έτσι παίζουμε και το παιχνίδι τους. Το ονειρεμένο σκηνικό για τους επαγγελματίες πολιτικάντηδες είναι η αδιαφορία και η αποχή. Είναι η αποστασιοποίηση των σκεπτόμενων από τα δρώμενα, είναι η σιωπή όσων έχουν κάτι να πουν, είναι η μετάλλαξη του πολίτη σε ενεργούμενο, η ψευδαίσθηση ότι η αδράνεια είναι δράση. Μια ατελείωτη χειμερία νάρκη, μια νιρβάνα. Μια τέτοια νοοτροπία ωστόσο, τους αφήνει το πεδίο ελεύθερο, χωρίς ίχνος αντίδρασης από ένα πλήθος ναρκωμένο που απέχει συνειδητά ή ασυνείδητα.
Φανταστείτε πόσο διαφορετικά θα ήταν τα αποτελέσματα, αν όλοι αυτοί που δεν ψήφισαν προσέρχονταν στις κάλπες και έδιναν την ψήφο τους σε κάποιο μικρό κόμμα! Σκεφτείτε τον κρύο ιδρώτα και την αλλαγή πορείας πλεύσης των «κομμάτων εξουσίας» προς όφελος του λαού που τους παράτησε, όταν θα ένιωθαν τη θηλιά στο λαιμό! Όταν θα έπαιρναν το κανονικό και όχι το πληκτικά αναμασώμενο γιαλαντζί μήνυμα! Και δόξα τω Θεώ, δεκάδες ήταν τα υποψήφια κόμματα, όλο και κάποιο θα βρισκόταν για να μας εκφράσει ή για να εκφράσει την αγανάχτηση και την απογοήτευσή μας καλύτερα και επωφελέστερα από την αποχή.

tezjorge@yahoo.gr