ΟΙ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΕΝΟΣ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΥ

Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΑΜΒΑΝΕΤΑΙ (07 05 2010)

Τα κοινά στοιχεία του Δ.Ο.Ε. (1898) και του Δ.Ν.Τ. (2010)

Είναι γενικώς αποδεκτό ότι η ενασχόληση με την Ιστορία μπορεί να προσφέρει πολλά. Μπορεί να ανοίξει τα μάτια και να αντιληφθούμε – μετά από τόσα χρόνια – πώς γίνονται και ξαναγίνονται τα πράγματα, και κυρίως πώς να αποφεύγουμε να επαναλαμβάνουμε ιστορικά λάθη. Φαίνεται όμως, ότι ο λαός αυτός (και οι ταγοί του) δεν αγαπούν ιδιαίτερα τη μελέτη της Ιστορίας, γιατί αλλιώς δεν εξηγείται η κραυγαλέα ανικανότητα να πέφτουμε μέσα στις ίδιες παγίδες ξανά και ξανά. Ευκαιρία λοιπόν σήμερα να ξεσκονίσουμε μερικά ιστορικά βιβλία και να ρίξουμε μια ματιά στο αντίστοιχο Δ.Ν.Τ. του παρελθόντος: στον Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (Δ.Ο.Ε.).
Οι κυβερνήσεις του Τρικούπη, πέρα από τα όσα θετικά πέτυχαν για τον τόπο (δημόσια έργα, μέτρα για διοίκηση ανεξάρτητη από τους πολιτικούς), ευνοούσαν ιδιαίτερα τους μεγαλοκεφαλαιούχους (μας θυμίζει τίποτα;) και έσπρωχναν επομένως τις μεσαίες και χαμηλές τάξεις προς το αντίπαλο κόμμα του Δηλιγιάννη. Τα οικονομικά προβλήματα του κράτους ήταν έντονα ήδη πριν από τον Τρικούπη, αλλά οι προσπάθειες να καλυφθούν γινόταν κυρίως με εσωτερικό δανεισμό (Εθνική Τράπεζα, πλούσιοι Έλληνες τραπεζίτες). Οι στρατιωτικές δαπάνες για την προσάρτηση της Θεσσαλίας (1881) επέτειναν το πρόβλημα αυξάνοντας το εσωτερικό χρέος και οδηγώντας σε νέα δάνεια.
Είναι η περίοδος κατά την οποία θα στραφεί το ελληνικό κράτος και στα δάνεια από το εξωτερικό, με αποτέλεσμα την εισροή ξένου κεφαλαίου στη χώρα μας. Όμως οι ξένοι δανειστές θέτουν ξεκάθαρα τον όρο να ελέγξουν τα οικονομικά της Ελλάδας. Ο Τρικούπης (1893), για να αποφύγει μια τέτοια περίπτωση, προτείνει τη συγκρότηση ενός συμβουλίου, στο οποίο θα συμμετείχαν και αντιπρόσωποι των δανειστών, με σκοπό να επιβλέπει τη χρήση του δανείου. Φυσικά αυτό δε γίνεται δεκτό και λόγω πίεσης του χρόνου, ο Τρικούπης αποχωρεί από το υπουργείο, προβλέποντας τη νομοτελειακή καταστροφή (μας θυμίζει κάποιον;). Μέσα στο ίδιο έτος ο Δηλιγιάννης απομακρύνθηκε κι αυτός από την εξουσία και κλήθηκε ξανά ο Τρικούπης για να αναγγείλει το γνωστό «δυστυχώς επτωχεύσαμεν». Στο μεταξύ οι ξένοι πιστωτές έφταναν στην Αθήνα για να επιβάλλουν τον οικονομικό έλεγχο.
Μπροστά σε αυτή την προσπάθεια ο Τρικούπης είχε απέναντί του, όχι μόνο τα οικονομικά προβλήματα, αλλά και το Παλάτι, την αντιπολίτευση και τους τραπεζίτες. Απογοητευμένος και δίχως κουράγιο να συνεχίσει μια τέτοια μάχη, αποσύρεται από την πολιτική μετά την εκλογική ήττα του 1895, εγκαταλείπει την Ελλάδα και καταπονημένος από προβλήματα υγείας πεθαίνει στις Κάννες.
Οι ξένοι πιστωτές επιμένουν στην επιβολή του οικονομικού ελέγχου. Για να το πετύχουν αυτό, εξωθούν την Ελλάδα (ιδίως ο Γερμανός κάιζερ Γουλιέλμος ο β’) στον «ατυχή» πόλεμο με την Οθωμανική αυτοκρατορία που κατέληξε στην ήττα του 1897, όταν και ο τουρκικός στρατός έφτασε μέχρι τη Λαμία και σταμάτησε μετά από παρέμβαση των ξένων δυνάμεων! Σε πανικό το ελληνικό κράτος αναγκάστηκε να δεχτεί άρον άρον τους όρους της ειρήνης για να μην χάσει εν μια νυκτί όσα είχε κερδίσει με αγώνες δεκαετιών. Και τι προέβλεπαν αυτοί οι όροι; Πολεμική αποζημίωση προς την Τουρκία 95.000.000 χρυσά φράγκα, σε μια εποχή που η Ελλάδα ήταν αδύνατο να την καταβάλλει χωρίς να προστρέξει (ξανά) σε εξωτερικό δανεισμό.
Έτσι λοιπόν οι ξένοι πιστωτές έφεραν τα πράγματα στο σημείο που ήθελαν. Επιβάλλουν με ειδική ρήτρα την υποχρεωτική ψήφιση από την ελληνική Βουλή όλων των όρων της συνθήκης και εγκαθίστανται πλέον μόνιμα στην Αθήνα, ασκώντας τον διεθνή οικονομικό έλεγχο στα τεκταινόμενα της χώρας. Η κυβέρνηση Ζαΐμη προσπάθησε να πιέσει κάπως τους ξένους για μια πιο soft παρέμβαση στα διοικητικά του κράτους, αλλά προσέκρουσε στην ισχυρή αντίδραση των Γερμανών (καλώς τους και πάλι!). Οι Άγγλοι και οι Ιταλοί ήταν πιο επιεικείς.
Ας δούμε τώρα ποια προνόμια παραχώρησε το ελληνικό κράτος στην Επιτροπή αυτή του οικονομικού ελέγχου στις 28 Απριλίου 1898 (κοίτα συγκυρία, ίδια περίπου εποχή!). Πρώτα πρώτα τον έλεγχο όλων σχεδόν των εσόδων του. Δηλαδή: Κρατικά μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιοχάρτων, σμύριδος, σιγαροχάρτου, φόρος καπνού, τέλη χαρτοσήμου, δασμοί τελωνείου Πειραιώς. Και αν δεν έφταναν αυτά, προβλεπόταν ακόμα έλεγχος των δασμών των Τελωνείων Κέρκυρας, Πατρών, Βόλου, Λαυρίου. Επιπλέον, απαγόρευσαν οι ελεγκτές του Δ.Ο.Ε. στην Ελλάδα να εκδίδει χαρτονόμισμα.
Και το πιο σημαντικό: δεν έμειναν μόνο στον έλεγχο των οικονομικών, αλλά άπλωσαν τα πλοκάμια τους σε ολόκληρο τον δημόσιο τομέα. Από τα χέρια τους περνούσαν πλέον οι προσλήψεις, οι μεταθέσεις και οι προαγωγές των δημοσίων υπαλλήλων (μας θυμίζει τίποτα;). Στην ουσία δεν υπήρχε ελληνικό κράτος, αφού καταργήθηκε η εθνική κυριαρχία. Ούτε καν στρατός δεν υπήρχε, αφού δεν το προέβλεπε ο προϋπολογισμός των τεχνοκρατών εκείνης της εποχής.
Μέσα σε όλη αυτή εθνική ξευτύλα της ανικανότητας και στα οικτρά αποτελέσματά της πρέπει να προστεθούν και οι πολίτες που θίχτηκαν από τις εν λόγω εξελίξεις και πλήθυναν την υπερατλαντική μετανάστευση (προσέξτε πόσος λόγος γίνεται σήμερα για μετανάστευση των Ελλήνων), αναζητώντας μια καλύτερη μοίρα στη γη της επαγγελίας. Παρ’ όλ’ αυτά, εντυπωσιακό είναι το σθένος που επέδειξαν οι πρόγονοί μας, αν αναλογιστούμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες έμπαιναν στον 20ο αιώνα και τα ανυπέρβλητα κατορθώματά τους σε Βαλκανικούς και Α’ Παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό είναι μια παρηγοριά για μας τους σημερινούς, και απομένει να δείξουμε στην πράξη αν έχουμε έστω και λίγο από το μέταλλο εκείνων, μπροστά στις κακουχίες που έπονται. Γιατί και το σημερινό Δ.Ν.Τ. ήρθε για να μείνει...

▓▓ μικρα ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ▓▓

 Αυτό που γίνεται με την Πρωτομαγιά είναι άνευ προηγουμένου. Φέτος έπεφτε Σάββατο. Ε, από την Τρίτη άρχισαν οι πολύχρωμες κορδέλες να στολίζουν τα πλατάνια της Γκουλμαράκας, οριοθετώντας με τον πλέον επίσημο τρόπο ότι το μέρος είναι πιασμένο! Ο ατομικισμός, η ιδιοκτησία σε όλο το μεγαλείο της, ακόμα και στην απέραντη φύση. Δεν είναι μακριά ο καιρός που θα παίζουμε και ξύλο για το ποιος θα πιάσει τον καλύτερο ίσκιο...
 Παύω πλέον να ασχολούμαι με τα νέα μέτρα. Το καπέλο μας το φόρεσαν και όλοι σιωπηλά το αποδέχτηκαν. Ίσως και να κοιτάζονται στον καθρέφτη να δουν αν τους πάει. Τα παπαγαλάκια στα μεγάλα κανάλια δίνουν την εντύπωση ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος και αποπροσανατολίζουν τον κόσμο. Τον έχουν φέρει σε μια κατάσταση νιρβάνα που δεν ανατρέπεται. Τα νέα μέτρα δε μας τρομάζουν, αλλά θα τα δεχόμασταν με χαρά, αν βλέπαμε ειλικρινή διάθεση από τους άρχοντες. Διάθεση δηλαδή να πληρώσουν οι κατεξοχήν υπαίτιοι, να μαζευτούν πίσω τα κλεμμένα και να μπει επιτέλους και κάποιος στη φυλακή. Από τη χούντα έχουν να δουν πολιτικό τα κελιά.
 Από που φαίνεται η έκπτωση του πολιτικού λόγου, η κατάντια πολιτικής (και εν πολλοίς και πνευματικής) ηγεσίας; Από το ότι περιμένουμε σατιρικές εκπομπές, όπως το Τσαντήρι και η Αρβύλα για να ακούσουμε πράγματα αληθινά, γλώσσα ζωντανή, σκέψεις καθαρές και πηγαίες, έστω και στην υπερβολή τους. Γιατί καμία πολιτική γλώσσα δε μπορεί να μιλήσει έτσι; Γιατί ελάχιστοι πολιτικοί αντιπροσωπεύουν και εκφράζουν ντόμπρα τα συναισθήματα του Έλληνα.