Οι εικόνες είναι από το
Αναγνωστικό Β’ Δημοτικού, 1949.
Ένας προσεκτικός παρατηρητής δεν μπορεί να μην προσέξει την τρομακτική αύξηση του ποσοστού των παχύσαρκων παιδιών στη χώρα μας. Ο μέσος 18χρονος Έλληνας και Ελληνίδα είναι κατά τι παχύτεροι από τους αντίστοιχους Αμερικανόπαιδες! Αυτό προκύπτει από μελέτη που έγινε στην ευρύτερη περιοχή Αθηνών (2000 – 2001) από την Ενδοκρινολογική Μονάδα της Α΄ Παιδιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το φαινόμενο βέβαια είναι γενικό στις δυτικές χώρες της καταναλωτικής αφθονίας, όμως θα έπρεπε να προκαλεί εντύπωση για μια μεσογειακή χώρα σαν τη δικιά μας, καθώς αρεσκόμαστε να παινευόμαστε για τη μεσογειακή κουζίνα και διατροφή. Οι λόγοι της παχυσαρκίας είναι πολλοί, το 95% όμως των περιπτώσεων οφείλεται στον (κακής ποιότητας) υπερσιτισμό και την μειωμένη κινητικότητα.
Σχετικό με αυτό το τελευταίο είναι και ένα άλλο δυτικογενές φαινόμενο, η αύξηση του χρόνου τον οποίο τα παιδιά περνάνε κλεισμένα μέσα σε τέσσερις τοίχους ή αγκιστρωμένα σε μια οθόνη. Δεν θα μιλήσουμε όμως σήμερα για ιατρικά θέματα, ούτε θα αναλύσουμε τις συνθήκες της σύγχρονης ζωής, που αναμφίβολα συντελούν στη γιγάντωση αυτών των καταστάσεων. Θα αναφερθούμε όμως σε μια μικρή πιθανότητα – και ελπίδα - συμβολής της εκπαίδευσης στην περιστολή τους (πέρα από το μάθημα της Γυμναστικής).
Έτυχε να συζητώ τις προάλλες με φίλο δάσκαλο Δημοτικού, με αφορμή μια επικείμενη εκδρομή του σχολείου του. Πού πηγαίνουν εκδρομές (περιπάτους τους λέγαμε παλιά, όχι άστοχα) τα τρία Δημοτικά της πόλης μας; Ίσως το ερώτημα να αφορά και το Γυμνάσιο, αλλά όσο τα παιδιά μεγαλώνουν, οι παράμετροι της συζήτησης διαφοροποιούνται. Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι ο πιο μακρινός περίπατος είναι μέχρι την Καλλιθέα. Οι περισσότεροι έχουν για προορισμό … την ίδια τους την αφετηρία! Μένουν δηλαδή τα παιδιά στις αυλές των σχολείων τους ή το πολύ – πολύ περπατούν ως το γήπεδο.
Και δεν μπορούμε παρά να αναλογιστούμε τις σχολικές εκδρομές πριν μερικές δεκαετίες, όχι τις πολυήμερες, τις απλές, τους περιπάτους. Μόλις άνοιγε ο καιρός, οι δάσκαλοι δεν δίσταζαν να μας πάνε ως τις Καλόγριες. Προετοιμασία αποβραδίς, ταπεράκια, σακουλάκια, παγουρίνα (ακόμα και στρωσίδια για το χώμα οι πιο οργανωμένοι), και παίρναμε την ανηφόρα. Κι όταν ο ποθητός προορισμός γινόταν ορατός, όταν πλησιάζαμε, ξεχύνονταν οι παρέες να πιάσουν το καλύτερο δέντρο. Έβγαιναν κι οι καλόγριες από το μοναστήρι (τότε είχε ακόμα αρκετές) και μοίραζαν – καλοσώρισμα, αντίδωρο για την επίσκεψη – λουκούμια και νερό. Η φύση στα πόδια μας, η χαρά μεγάλη, τα παιχνίδια ατελείωτα, ο γυρισμός ανεπιθύμητος. Κατάκοποι.
Αναπόφευκτα λοιπόν, έρχεται η σύγκριση. Φτάσαμε στο σημείο να μη μπορούνε τα παιδάκια να περπατήσουν μερικά χιλιόμετρα, να λαχανιάζουν στα πέντε βήματα. Να μην τα πηγαίνουν οι εκπαιδευτικοί μισή ώρα ποδαρόδρομο, να αναπνεύσουν τη φύση, να γνωρίσουν τον ευρύτερο τόπο τους, να δεθούν μαζί του. Και όχι μόνο σαν απλή φυσιολατρία, αλλά και για γνωριμία με τα (λίγα) σημαντικά που έχουν αφήσει οι πρόγονοί μας σε αυτόν τον τόπο: τη Σοχνιά γέφυρα, το τείχος του κάστρου της αρχαίας Βισαλτίας, τα αρχαία της Τερπνής, τα ρωμαϊκά λουτρά των Θερμών, ακόμα και το μοναστήρι στις Καλόγριες.
Δεν θέλω να πιστέψω ότι το να πας εκδρομή στην αυλή του σχολείου σου είναι μια σιωπηλή σύμβαση για να καλύψουμε από τη μια την ανάγκη (και το δικαίωμα) των μαθητών στην εκδρομή, κι από την άλλη τη βαριεστημάρα των εκπαιδευτικών – ίσως και το φόβο τους για πιθανά παρατράγουδα σε μακρινούς περιπάτους. Μαντρωμένα μέσα στον αυλόγυρο τα παιδιά ελέγχονται (;) ευκολότερα και οι κίνδυνοι περιορίζονται. Βεβαίως τα χρόνια άλλαξαν, δεν υπάρχει η αθωότητα του κόσμου της δεκαετίας του ’70 και του ’80, τα τρελλά αυτοκίνητα στους δρόμους εκατονταπλασιάστηκαν, οι οικογένειες σπάνια κάνουν πάνω από δυο παιδιά – άρα τα προσέχουν (ή νομίζουν ότι τα προσέχουν) σαν τα μάτια τους - , ο ρόλος του δασκάλου έχει συρρικνωθεί. Οπότε, μένουμε στο καβούκι μας και όλα καλά (δεν ξέρω αν υπάρχουν και περιορισμοί από τον σχολικό κανονισμό).
Όμως η φύση είναι εκεί ακόμα. Και το μόνο που χρειάζεται είναι καλή θέληση και οργάνωση. Ίσως και ένα μικρό σπρώξιμο στην πλάτη, έναυσμα για τέτοιες αποφάσεις. Τα δέντρα υπάρχουν, κιόσκια έχουν εδώ και χρόνια φτιαχτεί. Είναι και μια καλή ευκαιρία να αφυπνιστεί και ο Δήμος και να καθαρίζει το μέρος καλύτερα και συχνότερα. Οι εκδρομές που μένουν στο μυαλό των παιδιών είναι αυτές που ανοίγουν μπροστά στα μάτια τους κάτι το διαφορετικό. Ποιος θα θυμάται τους «περιπάτους» στον προαύλιο χώρο του σχολείου που πηγαίνουν καθημερινά για τόσα χρόνια; Τι το ξεχωριστό έχει να αποκομίσει από το ίδιο και το ίδιο βαρετό και ανούσιο σουλατσάρισμα στον γνώριμο χώρο, σαν σε ένα παρατεταμένο διάλειμμα – μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι;Πόσα από τα παιδάκια έχουν βγει στο βουνό, έχουν πάει στις Καλόγριες ή σε κάποιον άλλο από τους προαναφερθέντες χώρους, πλην ίσως από κάποια τυπική Πρωτομαγιά; Οι σχολικοί περίπατοι είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να πληρωθεί το αυτονόητο της έννοιας «περίπατος», για μια τέτοια εμπειρία για ψυχαγωγία, καθώς οι ειδικοί λένε ότι και η επαφή με τη φύση «άγει την ψυχή». Μια ευκαιρία για έξοδο στον ανοιχτό, φυσικό χώρο, για περπάτημα, για τρέξιμο και για παιχνίδι – ως αντίδοτο στην παχυσαρκία, την καθιστική ζωή και τα τσιμεντένια κλουβιά. Σύμφωνοι, δε λύνεται το πρόβλημα, αλλά είναι μια αρχή, μια ευκαιρία – ταπεινή συνδρομή της εκπαίδευσης – για όλους: και για τα παιδιά, και για τους δασκάλους.
http://proskynhths.blogspot.com/
tezjorge@yahoo.gr
▓▓ μικρά ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ▓▓
Πεζόδρομος Κουντουριώτου, Σέρρες. Στη Νιγρίτα πότε;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου