Πώς το διαδίκτυο και οι συνθήκες ζωής οδηγούν στον καταιγισμό (άχρηστων) πληροφοριών και όχι στη γνώση.
Χιλιοειπωμένα πράγματα: η τεχνολογία έχει εισβάλλει αποφασιστικά στη ζωή μας, ιδίως στον τομέα της επικοινωνίας και δε γίνεται βήμα πλέον δίχως ένα μαραφέτι να είναι απαραίτητο. Κινητά, διαδίκτυο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο.
Η αλληλογραφία πια, σπανίως διεξάγεται με φακέλλους και γραμματόσημα, αλλά μέσω του υπολογιστή, με e mails. Κι επειδή πλέον αυτό είναι απλό και εύκολο, γίνεται δηλαδή άκοπα με το πάτημα ενός κουμπιού, η απόληξη είναι η ίδια, όπως και σε όσα πράγματα είναι πανεύκολη η διαδικασία: η κατάχρηση. Στέλνουμε ένα ηλεκτρονικό γράμμα χωρίς να το πολυσκεφτούμε, πράγμα που δεν το κάναμε όταν αλληλογραφούσαμε με τον παραδοσιακό τρόπο. Σήμερα, όποιο μήνυμα δεχόμαστε, το προωθούμε αμέσως σε όλους, χωρίς να σκεφτούμε αν αξίζει τον κόπο, αν ενδιαφέρει τον παραλήπτη, αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα.
Ανοίγεις λοιπόν τον υπολογιστή, και κατακλύζεσαι από σωρεία μηνυμάτων από διάφορους αποστολείς, με διάφορα θέματα. Μιλάμε για έναν καταιγισμό από πληροφορίες. Πληροφορίες μόνο, όπως το λέω. Όχι γνώση. Κι εδώ δημιουργείται το πρόβλημα. Έχεις λίγο χρόνο να περιηγηθείς στο διαδίκτυο, να ενημερωθείς. Λίγο χρόνο, ανάμεσα στις δουλειές και τις υποχρεώσεις, οπότε δεν υπάρχει η ευχέρεια, ούτε η διάθεση να μετασχηματίσεις αυτές τις πληροφορίες σε γνώση τζαρκαλεύοντας μέσα στους δαίδαλους του διαδικτύου, όπου από αλλού μπορεί να ξεκινάς και αλλού μπορεί να καταλήξεις. Δεν υπάρχει ο χρόνος, αν δε θες να καταλήξεις εθισμένος στον υπολογιστή, να συγκεντρώσεις όλα τα απαραίτητα στοιχεία για να μάθεις σε βάθος κάποιο θέμα. Μένεις στην επιφάνεια, δεν εμβαθύνεις.
Αναγκαστικά λοιπόν θα πρέπει να δεις τα μηνύματα του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου βιαστικά. Αφαιρούμε αυτά που διαβάζονται γρήγορα και αυτά που δεν έχουν τίποτα να πουν, και μένουν τα σοβαρά εκείνα που χρειάζονται περισσότερη προσοχή (τον τελευταίο καιρό π.χ. κυκλοφορούν πολλά που ερμηνεύουν την οικονομική κρίση ή προφητεύουν τις εξελίξεις). Υπάρχει ο χρόνος και η διάθεση να τα μελετήσεις όπως πρέπει; Να τα ελέγξεις, να τα διασταυρώσεις, να τα επιβεβαιώσεις ή να τα απορρίψεις; Όχι. Οι περισσότεροι διαβάζουμε το περιεχόμενο αυτών των μηνυμάτων και το δεχόμαστε ως έχει, λες και ό,τι πιάνει μια γωνιά στο διαδίκτυο είναι βάσιμο, τεκμηριωμένο, αθώο, αλήθεια. Και το καταπίνουμε άκριτα, διαμορφώνοντας στο μυαλό μας μια ιδέα, μια εικόνα που η εγκυρότητά της δεν έχει ελεγχθεί από κανέναν, και πολλές φορές την πατάμε.
Χειροπιαστό παράδειγμα: παίρνω μια μέρα ένα e mail που αναφέρεται σε έναν παλαιστινιακό γάμο. Καμιά πενηνταριά Παλαιστίνιοι παντρεύτηκαν ταυτόχρονα σε μία τελετή. Το ανατριχιαστικό του μηνύματος ήταν ότι παντρεύτηκαν με ανήλικα κοριτσάκια! Βρε αμάν! Οι άτιμοι οι μουσουλμάνοι κοίτα τι κάνουν! Αφού λοιπόν δεν υπάρχει ούτε η διάθεση (λόγω κόπωσης) ούτε ο χρόνος (έχεις να δεις κι άλλα μηνύματα) για να διασταυρώσεις την πληροφορία, τη δέχεσαι, την υιοθετείς και σχηματίζεις μια άκρως αρνητική εικόνα για κάποιους. Και καθώς η είδηση σού προκαλεί τέτοιο αηδιαστικό αποτροπιασμό, στέλνεις κι εσύ με τη σειρά σου το μήνυμα στους γνωστούς για να δουν κι εκείνοι ιδίοις όμμασι την κατάντια και να κουνήσουν κι εκείνοι αποδοκιμαστικά το κεφάλι. Κι εκείνοι με τη σειρά τους το στέλνουν σε άλλους κ.ο.κ.
Έλα όμως που μια μέρα πέφτω σε μια σοβαρή ιστοσελίδα που ξεκαθαρίζει τα πράγματα. Ναι, οι γάμοι των Παλαιστίνιων έγιναν, αλλά τα μικρά κοριτσάκια δεν ήταν οι νύφες, αλλά οι αδελφές των γαμπρών που έγιναν παρανυφάκια! Το όλο θέμα το εμπνεύστηκε και το διακίνησε ένας φανατικός αμερικανός προτεστάντης, ο οποίος πήρε τη σχετική φωτογραφία και έπλασε την ιστορία του κατά πώς τον βόλευε.
Κι επειδή στο ίντερνετ δεν υπάρχει κάποιος αρχισυντάκτης, όπως στις εφημερίδες, για να ελέγξει, να διπλοτσεκάρει, ώστε η είδηση να βγει τεκμηριωμένα και κατά το δυνατό με ακρίβεια, είμαστε έκθετοι στη βούληση του καθενός να προωθεί ή να προπαγανδίζει την ιδεοληψία ή τον γκαϊλέ του. Δεν υπάρχει άλλη άμυνα, παρά μόνο η προσωπική μας δυνατότητα (χρόνος και διάθεση) να ψάξουμε για να είμαστε σίγουροι για την ορθότητα του περιεχομένου του μηνύματος. Εφόσον λοιπόν αυτές οι δυνατότητες εκλείπουν λόγω των συνθηκών ζωής, οδηγούμαστε πολλές φορές στην επιφανειακή προσέγγιση των πραγμάτων και - το χειρότερο – στην παραπληροφόρηση και το θόλωμα του νου.
Ο μόνος τρόπος για να αποφύγουμε τις παγίδες του διαδικτύου είναι η διαρκής αμφισβήτηση. Δε μπορούμε να θεωρούμε αλήθεια οτιδήποτε μας στέλνει ένας φίλος ή γνωστός για να διαβάσουμε. Με την προϋπόθεση ότι δε μπορούμε να το διασταυρώσουμε ή οι γνώσεις μας δεν επαρκούν για να το επαληθεύσουμε, συνετό είναι να το εκλάβουμε απλά ως μια άποψη, μια πρόταση για ένα θέμα και όχι ως την απόλυτη και μοναδική αλήθεια.
▓▓ μικρα ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙΑ ▓▓
Πραγματικά δε μπορώ να καταλάβω (αλλά ίσως πρέπει να αφιερώσουμε έναν ολόκληρο Προσκυνητή) πώς κάποιοι – κατά τ’ άλλα τίμιοι συμπολίτες μας – μπορούν να απλώσουν χέρι στην περιουσία του γείτονα, να πάρουν μερικά μέτρα απ’ το χωράφι του, στην περίπτωση που αυτός ζει σε άλλη πόλη και δεν πολυασχολείται. Να καταπατήσουν τη γη του άλλου, να καρπωθούν λίγες σπιθαμές, λες και θα τα πάρουν μαζί τους...
Οι κουκουλωμένες ταμπέλες έκαναν την εμφάνισή τους στις γωνιές των πεζοδρομίων. Να δούμε πόσο εύκολα κάποιοι θα μπορέσουν να τηρήσουν τις οδηγίες τους, όταν ξεσκεπαστούν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου