"Είναι πολλά αυτά που με εκνευρίζουν, αλλά αμέσως σκέφτομαι «μήπως δεν είναι το δικό μου μοντέλο αισθητικής αυτό που είναι το σωστό;». Υπήρξα επί πολλά χρόνια ακραίος και έτσι χρειάστηκε να ωριμάσω ή να καταλαγιάσω για να καταλάβω τη σπουδαιότητα του μέτρου. Πέρασαν πολλά έτη, βέβαια, γιατί πάντα θεωρούσα ότι το μέτρο έχει να κάνει με τη μετριότητα και την ασημαντότητα. Το μέτρο είναι η κατάκτηση μιας ισορροπίας. Ένας από τους πιο σημαντικούς ζωγράφους του σουρεαλισμού, ο Μαρσέλ Ντισάν, δημιουργούσε για πολλά χρόνια ένα έργο τέχνης που ήταν φτιαγμένο ανάμεσα σε δύο κρύσταλλα. Το έργο αυτό αγοράστηκε από ένα μεγάλο μουσείο και κάποια στιγμή τον κάλεσαν για να του πουν ότι μπήκε ένας διαταραγμένος άνδρας και με ένα σφυρί ράγισε το κρύσταλλο και ότι έπρεπε να πάει να το αλλάξει. Πάει ο Ντισάν στο μουσείο, το βλέπει με το ράγισμα και λέει «το έργο τώρα τελείωσε». Παρά το παράδοξο της ιστορίας, αντιλαμβανόμαστε ότι για κάθε έργο χρειάζεται ένα τέλος. Είναι ένα κριτήριο που ισχύει και όταν διαβάζεις ένα ποίημα για να κρίνεις αν είναι καλό ή κακό. Ένα ποίημα τελειώνει όταν δεν μπορείς να προσθέσεις ούτε μια λέξη. Η μεγαλύτερη δυσκολία όταν γράφει κανείς –και όχι μόνο ποιήματα– είναι το πώς τελειώνεις. Η αρχή είναι πάντα εύκολη, μπορεί να είναι ένα κίνητρο, μια παρόρμηση, ένα αίσθημα. Δεν μιλάμε για την έμπνευση, διότι η έμπνευση είναι η ξαφνική λάμψη που μέχρι τότε κοίταζες κάτι χωρίς να το βλέπεις. Το δύσκολο είναι το τέλος. Η «λύσις», που έλεγε και ο Αριστοτέλης. Για όλα! "
"Δεν υπάρχει κοινωνία που να έχει καταργήσει το «εγώ», το ίδιο ισχύει και για την ελληνική. Αν ανατρέξουμε στη μαοϊκή εποχή της Κίνας, είχε καταργηθεί το «εγώ» της κοινωνίας, αλλά επικρατούσε το «εγώ» του ηγέτη. Το ουσιαστικό είναι να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει «εγώ» χωρίς το «εμείς», γιατί αλλιώς το «εγώ» είναι μοναχικό και τα μοναχικά άτομα πεθαίνουν μόνα τους, χωρίς να τα λογαριάζει κανείς. Το ίδιο ισχύει και για το «εμείς», που μπορεί να υπάρξει μόνο αν ακολουθείται από το «εγώ», διότι το «εμείς» δεν μπορεί να είναι ένας πολτός μέσα στον οποίο εξανεμίζονται τα «εγώ». Την ευτυχία την αντιλαμβανόμαστε εκ των υστέρων. Όταν τη ζούμε, δεν το καταλαβαίνουμε, αλλά σημασία έχει να μην καθυστερήσουμε πολύ να την αγγίξουμε. Για τον θάνατο μου αρέσει κάτι που έχει πει ο Γούντι Άλεν: «Βεβαίως και φοβάμαι τον θάνατο, γι' αυτό προτιμώ όταν έρθει να μην είμαι εκεί».
ΠΗΓΗ (και περισσότερες απόψεις): Lifo
